"Zmartwychwstał" - praca wciąż czekała.

Jerzy Grotowski
- Ponad Czasem.
Obchody Roku Grotowskiego (2009) w Podkowie Leśnej.

"Król kier znów na wylocie"
na motywach Anny Krall.

Studium Teatralne
w Warszawie.
Gianna Benvenuto,
Martina Rampulla,
Waldemar Chachólski

W 2000 r. - Zygmunt Molik dostał od losu nową szansę. Po 5-tygodniowej, farmakologicznej comie, w którą wprowadził go zespół wspaniałych lekarzy z Hegau-Bodensee-Klinikum Singen - "zmartwychwstał". Nie inaczej - taka była powszechna opinia. Po niedługiej rekonwalescencji, gdy zebrał siły...ruszył do pracy. Swym doświadczeniem mógł więc służyć, nadal, licznym studentom na dziesiątkach jeszcze staży, nim odszedł.

W pierwszym, po cudownym ocaleniu, stażu, który odbył się we Wrocławiu w kwietniu 2000 wziął udział  Waldemar Chachólski, który te zajęcia rzetelnie opisał. Sądzę, opis jest na tyle sugestywny, że łatwo wyciągnąć wnioski jak wówczas pod ręką Mistrza pracowano. Nie istniała jeszcze wtedy Książka - napisana wraz z Giuliano Campo: "Zygmunt Molik's Voice and Body Work", nie było też nagranego przez Jorge Parente "Alfabetu", który umieszczony na DVD jest załącznikiem do Książki.
Wiele osób robiło zatem na stażach notatki; niektóre z nich upubliczniono.
Waldemar Chachólski  pozostawił we Wrocławiu rękopis, tego, co jak sam określił "spisał".

Opis stażu  17 - 21.04.2000, Wrocław

Waldemar Chachólski,  21 lat, student  PWSFTviF Łódź

WARSZTAT ZYGMUNTA MOLIKA - CIAŁO I GŁOS

  

Warsztat, który opisuję jest, można by rzec, zaszczepieniem treningu ciała i głosu, treningu który ma na calu organiczne pobudzenie całego ciała do oddechu i do wydania dźwięku poprzez działanie. Warsztat, który opisuję jest punktem wyjścia dla jego uczestników do dalszej pracy nad sobą.

17.04.2000 (poniedziałek), godzina 15.00,  liczba osób:  15

Dzień pierwszy był przeznaczony na zapoznanie się z elementami treningu.

Elementy treningu głosowego:

-  Stojąc na prostych nogach szukamy kontaktu z przestrzenią oraz równowagi, poprzez lekki balans bioder. Nogi znajdują się blisko siebie. Stopy są lekko zwrócone na zewnątrz. Wraz z cofnięciem bioder następuje wydech, a następnie poprzez impuls z bioder w przód, w przestrzeń wydech. (Najpierw z milczącą wibracją, później z dźwiękiem). Jest to działanie stałe, towarzyszące prawie każdemu elementowi treningu głosowego; poszczególne elementy różnią się działaniem (akcją) wynikającą w impulsu z bioder.

 - To samo co wyżej, przy ciężarze przeniesionym na jedną nogę. Impuls z bioder w przód, dopełniony kilkoma krokami w przód.

 - „Głaskanie ściany” - impuls z bioder dopełniany głaskaniem dłonią ściany będącej nie w bezpośredniej odległości od nas. Ręka jest prosta w łokciu i znajduje się na wysokości klatki piersiowej.

 - Stojąc w pozycji takiej jak na początku treningu opieramy ręce dłońmi o nogi powyżej kolan. Schodzimy w dół na ugięte kolana - biorąc wdech, a następnie impulsem z bioder podnosimy całe ciało wydychając (najpierw z milczącą wibracją, później z dźwiękiem).

 - Cofając biodra z wdechem rozkładamy ręce proste w łokciach na boki (wchłaniamy obiekt znajdujący się w przestrzeni nie z w bezpośredniej odległości od nas). Następnie zbliżając ręce do siebie (z milczącą wibracją najpierw, później z dźwiękiem) ściskamy obiekt przed sobą, dobierając od czasu do czasu powietrze cofnięciami bioder. Trzymając przed sobą obiekt rękoma wyprostowanymi w łokciach przesuwamy go z jednego punktu w przestrzeni do drugiego. Później znowu wchłaniamy, znowu ściskamy i znowu przesuwamy - wszystko to z wibracją.

 - Opad tułowia w przód, rozluźniamy kręgosłup, ramiona, głowę. Zginamy nogi w kolanach, chwytamy przestrzeń przy podłodze i ciągniemy z dźwiękiem do góry.

- Opieramy się o ścianę potylicą i górną częścią kręgosłupa. Pięty są w odległości kilkunastu centymetrów od ściany. Wykonujemy balans unosząc pięty obu nóg na przemian. Szukamy kontaktu z przestrzenią. Następuje wdech i wydech - dźwięk w przestrzeni. Dłoń trzymamy na klatce piersiowej.

Stoimy z rękoma prostymi w łokciach, wyciągniętymi w przód. Dłonie są otwarte ku podłodze. Następnie wdech z cofnięciem bioder, a następnie wydech - dźwięk w przestrzeń z impulsem z bioder. Ręce pomagają impulsowi nieznacznym ruchem w dół.

 - To samo co wyżej, ale ręce są zwrócone przed siebie w dół.

 - Stoimy w pięścią zaciśniętą przy głowie. Zaczynamy wydawać dźwięk. Przechodzimy od zaciśniętego „i” do otwartego „a”. Impuls pochodzi od bioder. Ręka z zaciśniętą pięścią pomaga unosić się ciału podczas śpiewu.

 - Opierając się o ścianę rękoma bierzemy wdech  kierując biodro w jeden bok i wydychamy z dźwiękiem kierując biodro w drugi bok.

          Nastąpiła przerwa.

Elementy treningu ciała - akcje ciała nazwane przez Zygmunta Molika „alfabetem” :

 - wypuszczanie ręki w bok, w przestrzeń - impuls ruchu pochodzi od bioder. Ciało idzie za ręką kilka kroków. Ważne by wypuszczać ręce na przemian i we wszystkich kierunkach (ciało zatem będzie się obracać), płynnie i w sposób ciągły.

 - Ręce wyprostowane w łokciach skierowane są w bok, pięści są zaciśnięte. Przyciągamy przestrzeń. Przyciągając do siebie kierujemy biodro do ręki przyciągającej w bok. Podobnie jak wyżej przemiennie, płynnie i w sposób ciągły.

 - Obroty głowy - kołowe. Ciało daje impuls i idzie za obrotami.

 - Obroty ramion w tył. Ciało daje impuls i idzie za obrotami.

 - Opad tułowia w przód. Rozluźniamy kręgosłup, ramiona i głowę. Nogi są proste w kolanach. Zginamy jedną nogę w kolanie - głowa obraca się w drugi bok. Tak robimy kilka razy. Gwałtownie podnosimy tułów i wsłuchujemy się w przestrzeń. Znowu opad i powtarzamy to co wyżej.

 - „Źdźbło trawy na wietrze” . Leżymy na podłodze. Podnosimy nogi w górę. Opierając się na barkach balansujemy połączonymi w kolanach nogami, zginając je w kolanach. To znów wyprostowując, to kołysząc na boki. Nogi są źdźbłem trawy miotanym przez wiatr.

 - Opieramy się wyprostowanymi w łokciach rękami o ścianę. Pchamy ścianę kręcąc mocno biodrami. Co trzy obroty obracamy głowę to w prawą to w lewą stronę.

 - „Zabawa z latawcem”. Trzymamy wyobrażony sznurek na końcu którego umieszczony jest latawiec szybujący daleko w przestrzeni. Ciągniemy go w naszą stronę, później on nas ciągnie w swoją - i tak na przemian. Ruch trzyma się w biodrach.

Kolejnym etapem była improwizacja wykorzystująca poszczególne akcje. Ważne by działać zawsze z partnerem, niekoniecznie żywym (realnym). Może to być równie dobrze jakiś punkt w przestrzeni - w sposób ciągły i płynnie. Chodzi o to, aby działania stały się spontaniczne.

Na koniec dnia odbyły się indywidualne rozmowy z Zygmuntem Molikiem.

18.04.2000 (wtorek) godzina 15.00, liczba osób: 15

Zaczęliśmy od improwizacji poszczególnymi akcjami ciała. Momentami dochodziło do spotkania osób działających. Później nastąpiła rozgrzewka oddechowo-głosowa. Do serii ćwiczeń z poprzedniego dnia doszły następujące:

 - leżymy plecami na podłodze. Mając nogi całkowicie zgięte w kolanach (kolana są zwrócone na zewnątrz). Bierzemy wdech a następnie prostując nogi wydychamy z dźwiękiem.

       Nastąpiła przerwa.

Każdy z nas wykonał etiudę z dźwiękiem (z pieśnią), która opierała się na zasadzie rośnięcia i kurczenia się (czy też narodzin i śmierci). Mieliśmy być drzewem, które przechodzi przez kolejne fazy życia. Wykonywaliśmy etiudy jednocześnie.

Później Zygmunt Molik poprosił parę osób o powtórzenie swoich etiud. Po etiudach dawał uwagi a propos oddechu, dźwięku,  działania i współgrania tych trzech czynników.

Na koniec odbyły się indywidualne rozmowy z Zygmuntem Molikiem.

19.04.2000 (środa) godzina 15.00, liczba osób: 15

Zaczęliśmy od rozgrzewki oddechowo-głosowej.

Nowe ćwiczenia :

 - Opieramy dłonie o boki klatki piersiowej. Następnie wdech (z cofnięciem bioder) i równoległym uniesieniem klatki piersiowej dłońmi. Następnie wydech - dźwięk w przestrzeń.

 - Będąc w ciągu oddechowo-dźwiękowym wykonujemy następujące akcje:

   - rozciągamy przestrzeń przed nami ręce prowadząc na boki (pięści są zaciśnięte)

  - ciągniemy przestrzeń będącą obok nas ku sobie, najpierw z lewej potem z prawej strony (pięści są   zaciśnięte)

   - ciągniemy przestrzeń z dołu do góry w stronę głowy, najpierw jedną potem drugą ręką

   - otwieramy ręce wraz z dłońmi prowadząc je w dół

 - prowadzimy dźwięk po ścianie będącej nie w bezpośredniej odległości od nas, prowadzimy dźwięk ręką

   - przytulamy dźwięk do klatki piersiowej, krzyżując ręce.

Później nastąpiła improwizacja poszczególnymi akcjami ciała, która po jakimś czasie miała prowadzić do zdarzeń

       Nastąpiła przerwa.

Zygmunt Molik poprosił niektóre osoby o bardzo precyzyjne,  w miarę możliwości,  powtórzenie niektórych pewnych zdarzeń-sekwencji, które powstały w wyniku wcześniejszej improwizacji. Osoby przezeń wskazane dopóty powtarzały swoje działania, dopóty odnalazły pierwotny stan zdarzenia. Następnie do tychże zdarzeń dodany został dźwięk.

Na końcu odbyły się indywidualne rozmowy z Zygmuntem Molikiem.

20.04.2000 (czwartek), godzina 15.00, liczba osób:  15

Zaczęliśmy od rozgrzewki oddechowo-głosowej:

 - Szukanie równowagi poprzez lekki balans bioder, szukanie kontaktu z przestrzenią, szukanie lekkości-wrażenia lotu, uniesienia nad powierzchnią ziemi. Następnie wdech, lecz już nie przez cofnięcie bioder a przez rozluźnienie jednej z nóg - ciężar ciała zostaje przeniesiony z dwóch nóg na jedną. Następnie, z dźwiękiem,  kilka kroków do przodu - prowadzimy dźwięk ciałem. Utrzymujemy kontakt z przestrzenią.

 - Opierając się jednym barkiem o ścianę, zwróceni twarzą w przestrzeń, mając ciężar przeniesiony na jedną nogę, wypuszczamy dźwięk w przestrzeń. Śpiewając, przenosimy się na drugi bark, a następnie pochylamy tułów do przodu, ledwie dotykając  palcami rąk ściany za nami. Cały czas śpiewając, czy też będąc w śpiewie idziemy w przestrzeń, wykonując akcje z poprzednich dni.

Zygmunt Molik poprosił niektóre osoby o powtórzenie pewnych sekwencji akcji. Następnie odbyła się improwizacja poszczególnymi akcjami ciała.

Ewentualności, które wychodzą z improwizacji akcjami, ale ewentualności szczere, wolne od gwałtu, spontaniczne - są szczególnie cenne.

      Nastąpiła przerwa.

Zaczęliśmy pracę z tekstem. Najpierw wszyscy razem mówiliśmy swoje teksty, wysyłając słowa w przestrzeń. Następnie osoby wskazane przez Zygmunta Molika mówiły, czy śpiewały swoje teksty, będąc w zdarzeniach, które powstały w wyniku wcześniejszych improwizacji akcjami i które zostały odnalezione i zachowane w ciele. Osoby dopóty powtarzały swoje teksty będąc w działaniu, aż znalazły otwartość, rezonans, przepływ energii przez ciało.

21.04.2000 (piątek), godzina 15.00, liczba osób: 13

Zaczęliśmy od szukania równowagi, balansując biodrami i z tego przeszliśmy do improwizacji akcjami ciała. Następnie do ćwiczeń z dźwiękiem. Później osoby wskazane przez Zygmunta Molika mówiły, czy też śpiewały swoje teksty, poprzez działania wcześniej odkryte i odnalezione lub na miejscu improwizowane.  Zygmunt Molik podawał pozycje ciała poprzez które należało mówić i śpiewać strukturalizując akcje. Struktura miała pomóc w wypuszczaniu organicznym dźwięku przez ciało.

       Nastąpiła przerwa.

Po przerwie kontynuowaliśmy mówienie tekstów i śpiewanie.

Po kolejnej przerwie - odbyła się prezentacja/koncert. Każdy z nas przedstawił efekt swojej pracy.